12 / 18زیارت امام علیه السلام در شب و روز عرفه
المصباح ، کفعمی:و امّا در زیارت شب و روز عرفه و زیارت شب و روز عید قربان ، پس از غسل و اذن ورود ، اگر از نزدیکْ زیارت می کنی ، بگو : خدا ، بسی بزرگ است . ستایش فراوان ، ویژه اوست . خدا را صبح و عصر ، منزّه می دارم . ستایش ، ویژه خدایی است که ما را به این ، ره نمود که اگر هدایت خدا نبود ، ما ره نمون نمی شدیم . فرستادگان پروردگار ما به حق آمده اند . سپس بر پیامبر و امامان علیهم السلام سلام بده و بگو : سلام و رحمت و برکات خدا و سلام فرشتگان ، پیامبران ، فرستادگان ، بندگان صالح و همه خلقش ، بر محمّد و اهل بیتش ، و بر تو ، ای مولای شهید و مظلوم من ! خداوند ، قاتلان و وا گذارندگان تو را لعنت کند ! از آنان و کارهایشان ، و هر کس که آنها را پشتیبانی کرد و به کارشان راضی شد ، بیزاری می جویم ، و گواهی می دهم که آنان ، کافر و مشرک اند و خدا و پیامبرش ، از آنها ، بیزار است . سپس بگو : سلام بر تو ، ای ابا عبد اللّه ! سلام بر تو ، ای فرزند پیامبر خدا ! بنده تو و فرزند بنده تو و فرزند کنیز تو ، دوستدارِ دوستدارت و دشمنِ دشمنت ، به مرقدت پناه برده و با قصد تو کردن ، به تو تقرّب جسته است . خدا را سپاس که مرا به ولایتت ، ره نمون کرد و به زیارتت ، ویژه ساخت و قصد تو کردن را بر من ، هموار نمود . آن گاه ، نزدیک به سرِ امام علیه السلام بِایست و بگو : سلام بر تو ، ای وارث آدم ، برگزیده خدا ! سلام بر تو ، ای وارث نوح ، پیامبر خدا ! سلام بر تو ، ای وارث ابراهیم ، خلیل خدا ! سلام بر تو ، ای وارث موسی ، هم سخن خدا ! سلام بر تو ، ای وارث عیسی ، روح خدا ! سلام بر تو ، ای وارث محمّد ، حبیب خدا ! سلام بر تو ، ای وارث امیر مؤمنان ، ولیّ خدا ! سلام بر تو ، ای فرزند محمّد مصطفی ! سلام بر تو ، ای فرزند علی مرتضی ! سلام بر تو ، ای فرزند فاطمه زهرا ! سلام بر تو ، ای فرزند خدیجه کبرا ! سلام بر تو ، ای خون طلب شده خدا و فرزند خون طلب شده خدا و ای خونِ تاوانْ گرفته نشده ! گواهی می دهم که تو ، نماز بر پا داشتی و زکات پرداختی و امر به معروف و نهی از منکر کردی و از خدا اطاعت کردی تا اَجَلت در رسید . خداوند ، لعنت کند کسانی را که تو را کُشتند ! و خداوند ، لعنت کند کسانی را که به تو ستم کردند ! و خداوند ، لعنت کند کسانی را که آن را شنیدند و بدان ، راضی شدند ! ای مولای من ، ای ابا عبد اللّه ! گواهی می دهم که تو ، نوری در پشت های والا و زِهدان های پاک بودی . جاهلیت ، تو را به پلیدی هایش نیالود و جامه های چرکینش را به تو نپوشانْد . گواهی می دهم که تو ، از استوانه های دین و ستون های مؤمنان هستی . گواهی می دهم که امامان از نسل تو ، واژه های پرهیزگاری ، نشانه های هدایت و ریسمان استوار هستند . خدا و فرشتگانش و پیامبران و فرستادگانش را گواه می گیرم که من ، به شما ایمان و به بازگشت شما باور دارم ، با همه اعتقادم و تا فرجامِ کارم . دلم در برابر دلِ شما ، تسلیم و کارم در پیِ کار شماست . درودهای خدا و رحمت و برکات او بر شما ، بر روح ها و پیکرهایتان ، بر حاضر و غایبتان ، و بر آشکار و نهانتان باد ! . سپس خود را بر روی قبر بینداز و بگو : پدر و مادرم فدایت ، ای فرزند پیامبر خدا ! پدر و مادرم فدایت ، ای ابا عبد اللّه ! بر ما و همه آسمانیان و زمینیان ، سوگ تو بزرگ و مصیبت تو سِتُرگ است . خداوند ، لعنت کند کسانی را که اسب هایشان را زین کردند و لگام زدند و برای جنگ با تو ، آماده شدند ! ای مولای من ، ای ابا عبد اللّه ! حرَمت را قصد کرده و به مرقدت آمده ام . به شأنی که نزد خدا داری و به جایگاهت نزد او ، از خدا می خواهم که بر محمّد و خاندان محمّد ، درود فرستد و مرا در دنیا و آخرت ، همراه شما قرار دهد ، به احسان و رحمتش . سپس نزد سر امام علیه السلام ، دو رکعت نماز بگزار و بعد از آن ، آنچه را که در «زیارت عاشورا» گذشت ، بگو . سپس علی بن الحسین را که بنا به قول صحیح ، همان علی اکبر است ، از سمت پای پدرش زیارت کن و بگو : سلام بر تو ، ای فرزند فرستاده خدا ! سلام بر تو ، ای فرزند پیامبر خدا ! سلام بر تو ، ای فرزند امیرمؤمنان ! سلام بر تو ، ای فرزند حسین شهید ! سلام بر تو ، ای شهید و فرزند شهید ! سلام بر تو ، ای مظلوم و فرزند مظلوم ! خداوند ، لعنت کند کسانی را که تو را کُشتند ! و خداوند ، لعنت کند کسانی را که به تو ستم کردند ! و خداوند ، لعنت کند کسانی را که آن را شنیدند و بدان ، راضی شدند ! آن گاه ، خود را روی قبر بینداز و آن را ببوس و بگو : سلام بر تو ، ای ولیّ خدا و فرزند ولیّ او ! بر ما و همه مسلمانان ، مصیبت تو بزرگ و سوگ تو سِتُرگ است . خداوند ، کسانی را که تو را کُشتند ، لعنت کند ! و من از آنان ، در درگاه خدا و تو ، بیزاری می جویم . سپس نزد سرش دو رکعت نماز بخوان و به سوی شهیدان برو و بگو : سلام بر شما ، ای اولیا و دوستان خدا ! سلام بر شما ، ای برگزیدگان و دوستان راستین خدا ! سلام بر شما ، ای یاوران دین خدا و یاوران پیامبرش و یاوران امیرمؤمنان و یاوران حسن علیه السلام و حسین علیه السلام ! پدر و مادرم فدایتان باد ، که پاک و پاکیزه اید ، و پاک و پاکیزه است زمینی که شما در آن ، دفن شدید و به رستگاری بزرگی دست یافتید . کاش همراه شما بودم و با شما به رستگاری بزرگی دست می یافتم ! سلام و رحمت و برکات خدا بر شما باد ! و در وداع شهیدان می گویی : سلام و رحمت و برکات خدا بر شما باد ! خدایا ! آن را آخرین دیدار من از ایشان ، قرار مده و مرا در عمل صالح یاری دادن و جنگیدن همراه فرزند پیامبرت و حجّتت بر خلقت که به ایشان عطا کردی ، شریک کن ، و ما را با ایشان و در بهشتت ، کنار شهیدان و صالحان ، قرار بده که همراهان نیکویی اند . شما را به خدا می سپارم و بر شما سلام می کنم ! خدایا ! بازگشت به سوی ایشان را روزی ام کن و مرا با ایشان ، محشور بفرما ، ای مهربان ترینِ مهربانان ! آن گاه ، بعد از خواندن دو رکعت نماز زیارت شهیدان ، به نزد سرِ حسین علیه السلام باز گرد و هر گاه خواستی او را وداع کنی ، روی قبر بیفت و بگو : سلام بر تو ، ای مولای من ! سلام بر تو ، ای حجّت خدا ! سلام بر تو ، ای برگزیده خدا ! سلام بر تو ، ای برگرفته خدا ! سلام بر تو ، ای امین خدا ؛ سلام کسی که خداحافظی می کند ، نه از سرِ نفرت یا ناراحتی ! و اگر باز می گردم ای مولای من ، از ملالت نیست و اگر بمانم ، از بدگمانی به وعده خدا به شکیبایان نیست . مولای من ! خداوند ، این زیارت را آخرین دیدار من از شما ، قرار ندهد و بازگشت به سوی شما و اقامت در حرَمت را روزی ام کند ، و مرا در دنیا و آخرت ، همراهتان قرار دهد . سپس خارج شو ؛ ولی پشتت را به قبر مکن و فراوان بگو : «ما از آنِ خداییم و به سوی او بازمی گردیم» ، تا آن که دیگر ، قبر را نبینی . و در زیارت عبّاس علیه السلام می گویی : سلام بر تو ، ای بنده صالح و مطیع خدا و پیامبرش و امیر مؤمنان و حسن و حسین ، که سلام بر آنها و بر تو ، و رحمت و برکات و مغفرت خدا بر روح و بدن تو باد ! خدا را گواه می گیرم که تو ، بر همان رفتی که بَدریان و مجاهدان در راه خدا و خیرخواهانش در جهاد با دشمنانش و کوشندگان در یاری اولیایش رفتند . خداوند ، به تو بهترین جزا و فراوان ترین جزایی را بدهد که به وفاداران به بیعتش و پاسخ دهندگان به دعوتش می دهد ، و تو را با پیامبران ، صدّیقان ، شهیدان و صالحان ، محشور کند ، که چه نیکو همراهانی هستند ! و سلام و رحمت و برکات خدا بر تو باد ! سپس ، دو رکعت نماز بخوان و بعد از آن ، دعا کن . همچنین بعد از دو رکعت نماز زیارت شهدا و دو رکعت نماز زیارت علی بن الحسین علیه السلام [ دعا کن ] با همان دعایی که بعد از دو رکعت نماز «زیارت عاشورا» گذشت . و با همان زیارت نامه عبّاس علیه السلام ، حُرّ بن یزید و هانی بن عُروه و مسلم بن عقیل را زیارت می کنی و با دعای وداع عبّاس علیه السلام ، از آنها خداحافظی می کنی و آن دعای وداع عبّاس علیه السلام ، این است : تو را به خدا می سپارم و خدا را به مراقبت تو ، فرا می خوانم و بر تو ، سلام می دهم . به خدا و پیامبر او و کتابش ، ایمان آوردیم ، و نیز به آنچه از جانب خدا آورد . خدایا ! ما را در گروه گواهان بنویس . خدایا ! آن را آخرین دیدار و زیارت من از قبر فرزند برادر پیامبرت ، عبّاس بن علی ، (1) قرار مده ، و زیارت او را همیشه ، تا هر گاه که مرا باقی می داری ، روزی ام کن و مرا با او و پدرانش در بهشت ، محشور کن ، و مرا با او و پیامبر و اولیایت ، آشنا کن . خدایا ! بر محمّد ، و خاندان محمّد ، درود فرست و بر ایمان به خودت ، تصدیق پیامبرت ، ولایت علی بن ابی طالب و امامان علیهم السلام ، و بیزاری از دشمنانشان بمیران ، که من به آن ، راضی هستم ؛ و خداوند ، بر محمّد و خاندانش درود فرستد!
1- .و در زیارت حُر ، هانی و مسلم ، به جای «قبر فرزند برادر پیامبرت ، عبّاس بن علی» می گویی : «قبر حُرّ بن یزید» یا «قبر هانی بن عروه» یا«قبر مسلم بن عقیل» .
المزار الکبیر :زِیارَهُ أبی عَبدِ اللّهِ علیه السلام فی یَومِ عَرَفَهَ : ومَن لَم یُمکِنهُ حُضورُ المَوقِفِ لِلحَجِّ ، وقَدَرَ عَلی إتیانِ قَبرِ الحُسَینِ علیه السلام یَومَ عَرَفَهَ فَلیَحضُر ؛ فَإِنَّ فی ذلِکَ فَضلاً کَبیرا . فَیَنبَغی أن تَغتَسِلَ مِنَ الفُراتِ إن أمکَنَکَ ، وإلّا فَمِن حَیثُ تَقدِرُ عَلَیهِ ، وتَمشی عَلی سَکینَهٍ ووَقارٍ ، فَإِذا بَلَغتَ بابَ الحائِرِ فَکَبِّرِ اللّهَ تَعالی وقُل : اللّهُ أکبَرُ کَبیرا ، وَالحمدُ للّهِِ کَثیرا ، وسُبحانَ اللّهِ بُکرَهً وأصیلاً ، وَ «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا وَمَا کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْلآَ أَنْ هَدَانَا اللَّهُ لَقَدْ جَآءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ» . (1) (ثُمَّ تُسَلِّمُ عَلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله وعَلی أمیرِ المُؤمِنینَ وعَلَی الأَئِمَّهِ علیهم السلام مِن بَعدِهِ ثُمَّ تَقولُ :) (2) السَّلامُ عَلَیکَ یا أبا عَبدِ اللّهِ ، عَبدُکَ وَابنُ عَبدِکَ وَابنُ أمَتِکَ ، المُوالی لِوَلِیِّکَ المُعادی لِعَدُوِّکَ ، استَجارَ بِمَشهَدِکَ وتَقَرَّبَ إلَیکَ بِقَصدِکَ ، وَالحَمدُ للّهِِ الَّذی هَدانی لِوِلایَتِکَ وخَصَّنی بِزِیارَتِکَ وسَهَّلَ لی قَصدَکَ . ثُمَّ تَأتی بابَ القُبَّهِ فَتَقِفُ مِمّا یَلِی الرَّأسَ وتَقولُ : السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ آدَمَ صَفوَهِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ نوحٍ نَبِیِّ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ إبراهیمَ خَلیلِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ موسی کَلیمِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ عیسی روحِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ مُحَمَّدٍ حَبیبِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ أمیرِ المُؤمِنینَ حُجَّهِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ مُحَمَّدٍ المُصطَفی ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ عَلِیٍّ المُرتَضی ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ فاطِمَهَ الزَّهراءِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ خَدیجَهَ الکُبری . السَّلامُ عَلَیکَ یا ثارَ اللّهِ وَابنَ ثارِهِ وَالوِترَ المَوتورَ ، أشهَدُ أنَّکَ قَد أقَمتَ الصَّلاهَ وآتَیتَ الزَّکاهَ ، وأمَرتَ بِالمَعروفِ ونَهَیتَ عَنِ المُنکَرِ ، وأطَعتَ اللّهَ حَتّی أتاکَ الیَقینُ . لَعَنَ اللّهُ اُمَّهً قَتَلَتکَ ، ولَعَنَ اللّهُ اُمَّهً ظَلَمَتکَ ، ولَعَنَ اللّه اُمَّهً سَمِعَت بِذلِکَ فَرَضِیَت بِهِ . یا مَولایَ یا أبا عَبدِ اللّهِ ، اُشهِدُ اللّهَ ومَلائِکَتَهُ وأنبِیاءَهُ ورُسُلَهُ ، إنّی بِکُم مُؤمِنٌ ، وبِإِیابِکُم موقِنٌ ، بِشَرائِعِ دینی وخَواتیمِ عَمَلی ، فَصَلَواتُ اللّهِ عَلَیکُم وعَلی أرواحِکُم وعَلی أجسادِکُم ، وعَلی شاهِدِکُم وغائِبِکُم ، وظاهِرِکُم وباطِنِکُم 3 . ثُمَّ انکَبَّ عَلَی القَبرِ وقَبِّلهُ وقُل : بِأَبی أنتَ واُمّی یا أبا عَبدِ اللّهِ ، لَقَد عَظُمَتِ الرَّزِیَّهُ وجَلَّتِ المُصیبَهُ بِکَ عَلَینا وعَلی جَمیعِ أهلِ السَّماواتِ وَالأَرضِ ، فَلَعَنَ اللّهُ اُمَّهً أسرَجَت وألجَمَت وتَهَیَّأَت لِقِتالِکَ ، یا مَولایَ یا أبا عَبدِ اللّهِ ، قَصَدتُ حَرَمَکَ وأتَیتُ مَشهَدَکَ ، أسأَلُ اللّهَ بِالثَّأرِ (3) الَّذی لَکَ عِندَهُ ، وَالمَحَلِّ الَّذی لَکَ لَدَیهِ ، أن تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ ، وأن یَجعَلَنی مَعَکُم فِی الدُّنیا وَالآخِرَهِ . ثُمَّ تُصَلِّی عِندَ الرَّأسِ (4) ، تَقرَأُ فیها ما أحَببتَ ، فَإِذا فَرَغتَ فَقُل : اللّهُمَّ إنّی صَلَّیتُ ورَکَعتُ وسَجَدتُ لَکَ وَحدَکَ لا شَریکَ لَکَ ؛ لِأَنَّ الصَّلاهَ وَالرُّکوعَ وَالسُّجودَ لا تَکونُ إلّا لَکَ ، لِأَنَّکَ أنتَ اللّهُ لا إلهَ إلّا أنتَ ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ، وأبلِغهُم عَنّی أفضَلَ السَّلامِ وَالتَّحِیَّهِ ، وَاردُد عَلَیَّ مِنهُم . ثُمَّ صِر إلی عِندِ رِجلَیِ الحُسَینِ ، وزُر عَلِیَّ بنَ الحُسَینِ علیهماالسلام ورَأسُهُ عِندَ رِجلَی أبی عَبدِ اللّهِ علیه السلام ، وقُل : السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ رَسولِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ نَبِیِّ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ أمیرِ المُؤمِنینَ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ الحُسَینِ الشَّهیدِ ، السَّلامُ عَلَیکَ أیُّهَا الشَّهیدُ ابنَ الشَّهیدِ ، السَّلامُ عَلَیکَ أیُّهَا المَظلومُ وَابنَ المَظلومِ ، لَعَنَ اللّهُ اُمَّهً قَتَلَتکَ ، ولَعَنَ اللّهُ اُمَّهً ظَلَمَتکَ ، ولَعَنَ اللّهُ اُمَّهً سَمِعَت بِذلِکَ فَرَضِیَت بِهِ . ثُمَّ انکَبَّ عَلَی القَبرِ وقَبِّلهُ وقُل : السَّلامُ عَلَیکَ یا وَلِیَّ اللّهِ وَابنَ وَلِیِّهِ ، لَقَد عَظُمَتِ المُصیبَهُ وجَلَّتِ الرَّزِیَّهُ بِکَ عَلَینا وعَلی جَمیعِ المُسلِمینَ ، فَلَعَنَ اللّهُ اُمَّهً قَتَلَتکَ ، وأبرَأُ إلَی اللّهِ وإلَیکَ مِنهُم . ثُمَّ اخرُج مِنَ البابِ الَّذی عِندَ رِجلِ عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ علیهماالسلام ، فَتَوَجَّه هُناکَ إلَی الشُّهَداءِ وزُرهُم وقُل : السَّلامُ عَلَیکُم یا أولِیاءَ اللّهِ وأحِبّاءَهُ ، السَّلامُ عَلَیکُم یا أصفِیاءَ اللّهِ وأوِدّاءَهُ ، السَّلامُ عَلَیکُم یا أنصارَ دینِ اللّهِ وأنصارَ نَبِیِّهِ وأنصارَ أمیرِ المُؤمِنینَ وَالحَسَنِ وَالحُسَینِ عَلَیهِمُ السَّلامُ ، بِأَبی أنتُم واُمّی طِبتُم وطابَتِ الأَرضُ الَّتی فیها دُفِنتُم وفُزتُم فَوزا عَظیما ، فَیا لَیتَنی کُنتُ مَعَکُم فَأَفوزَ مَعَکُم . ثُمَّ عُد إلی عِندِ رَأسِ الحُسَینِ علیه السلام ، وأکثِر مِنَ الدُّعاءِ لِنَفسِکَ ولِأَهلِکَ وإخوانِکَ المُؤمِنینَ ، فَإِذا أرَدتَ الخُروجَ فَانکَبَّ عَلَی القَبرِ وقُل : السَّلامُ عَلَیکَ یا مَولایَ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا حُجَّهَ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا صَفوَهَ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا خالِصَهَ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا أمینَ اللّهِ ، سَلامَ مُوَدِّعٍ لا قالٍ ولا سَئِمٍ ، فَإِن أمضِ فَلا عَن مَلالَهِ ، وإن اُقِم فَلا عَن سوءِ ظَنٍّ بِما وَعَدَ اللّهُ الصّابِرینَ . لا جَعَلَهُ اللّهُ یا مَولایَ آخِرَ العَهدِ لِزِیارَتِکَ ، ورَزَقَنِی العَودَ إلی مَشهَدِکَ وَالمُقامَ فی حَرَمِکَ ، وأن یَجعَلَنی مَعَکُم فِی الدُّنیا وَالآخِرَهِ . ثُمَّ اخرُج ولا تُوَلِّ ظَهرَکَ ، وأکثِر مِن قَولِ : «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّآ إِلَیْهِ رَ جِعُونَ» (5) . ثُمَّ امضِ إلی مَشهَدِ العَبّاسِ بنِ عَلِیٍّ علیهماالسلام ، فَإِذا أتَیتَهُ فَقِف عَلَیهِ وقُل : (السَّلامُ عَلَیکَ أیُّهَا العَبدُ الصّالِحُ ، المُطیعُ للّهِِ ولِرَسولِهِ ولِأَمیرِ المُؤمِنینَ وَالحَسَنِ وَالحُسَینِ ، وعَلَیکَ السَّلامُ ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ ومَغفِرَتُهُ عَلی روحِکَ وبَدَنِکَ . اُشهِدُ اللّهَ أنَّکَ مَضَیتَ عَلی ما مَضَی البَدرِیّونَ وَالمُجاهِدونَ فی سَبیلِ اللّهِ ، المُناصِحونَ فی جِهادِ الأَعداءِ ، المُبالِغونَ فی نُصرَهِ أولِیائِهِ . فَجَزاکَ اللّهُ أفضَلَ الجَزاءِ ، وأوفَرَ جَزاءِ أحَدٍ مِمَّن وَفی بِبَیعَتِهِ ، وَاستَجابَ لَهُ دَعوَتَهُ ، وحَشَرَکَ مَعَ النَّبِیّینَ وَالشُّهَداءِ وَالصِّدّیقینَ وَالصّالِحینَ وحَسُنَ اُولئِکَ رَفیقا) 7 . ثُمَّ صَلِّ رَکعَتَینِ عِندَ الرَّأسِ ، وَادعُ اللّهَ بَعدَهُما بِما أحبَبتَ ، فَإِذا أرَدتَ الخُروجَ فَوَدِّعهُ وقُل : أستَودِعُکَ اللّهَ وأستَرعیکَ ، وأقرَأُ عَلَیکَ السَّلامَ ، آمَنّا بِاللّهِ وبِرَسولِهِ وبِما جاءَ بِهِ مِن عِندِ اللّهِ ، اللّهُمَّ اکتُبنا مَعَ الشّاهِدینَ ، اللّهُمَّ لا تَجعَلهُ آخِرَ العَهدِ مِن زِیارَهِ قَبرِ وَلِیِّکَ وَابنِ أخی نَبِیِّکَ ، وَارزُقنی زِیارَتَهُ أبَدا ما أبقَیتَنی ، وَاحشُرنی مَعَهُ ومَعَ آبائِهِ فِی الجِنانِ . وَادعُ لِنَفسِکَ ولِوالِدَیکَ ولِاءِخوانِکَ المُؤمِنینَ . ثُمَّ ارجِع إلی مَشهَدِ الحُسَینِ علیه السلام لِلوَداعِ ، فَإِذا أرَدتَ وَداعَهُ تَقِفُ کَوُقوفِکَ عَلَیهِ أوَّلَ مَرَّهٍ وقُل : السَّلامُ عَلَیکَ یا وَلِیَّ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا أبا عَبدِ اللّهِ ، أنتَ لی جُنَّهٌ مِنَ العَذابِ ، وهذا أوانُ انصِرافی ، غَیرَ راغِبٍ عَنکَ ولا مُستَبدِلٍ بِکَ سِواکَ ، ولا مُؤثِرٍ عَلَیکَ غَیرَکَ ولا زاهِدٍ فی قُربِکَ . أسأَلُ اللّهَ تَعالی أن لا یَجعَلَهُ آخِرَ العَهدِ مِنّی ومِن رُجوعی ، أسأَلُ اللّهَ الَّذی أرانی مَکانَکَ ، وهَدانی لِلتَّسلیمِ عَلَیکَ ، ولِزِیارَتی إیّاکَ ، أن یُورِدَنی حَوضَکُم ویَرزُقَنی مُرافَقَتَکُم فِی الجِنانِ مَعَ آبائِکَ الصّالِحینَ . ثُمَّ سَلِّم عَلَی النَّبِیِّ وَالأَئِمَّهِ علیهم السلام واحِدا واحِدا وَانصَرِف إن شِئتَ ، وتَدعو بِما أحبَبتَ . ثُمَّ حَوِّل وَجهَکَ إلی قُبورِ الشُّهَداءِ فَوَدِّعهُم وقُل : السَّلامُ عَلَیکُم ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ ، اللّهُمَّ لا تَجعَلهُ آخِرَ العَهدِ مِن زِیارَتی إیّاهُم ، وأشرِکنی مَعَهُم فی صالِحِ ما أعطَیتَهُم عَلی نَصرِهِم ابنَ نَبِیِّکَ وحُجَّتَکَ عَلی خَلقِکَ ، اللّهُمَّ اجعَلنا وإیّاهُم فی جَنَّتِکَ مَعَ الشُّهَداءِ وَالصّالِحینَ وحَسُنَ اُولئِکَ رَفیقا ، أستَودِعُکُمُ اللّهَ وأقرَأُ عَلَیکُمُ السَّلامَ . اللّهُمَّ ارزُقنِی العَودَ إلَیهِم ، وَاحشُرنی مَعَهُم یا أرحَمَ الرّاحِمینَ . ثُمَّ اخرُج ولا تُوَلِّ وَجهَکَ عَنِ القَبرِ حَتّی تَغیبَ عَن مُعایَنَتِکَ ، وقِف عَلَی البابِ مُتَوَجِّها إلَی القِبلَهِ ، وَادعُ بِما أحبَبتَ وَانصَرِف إن شاءَ اللّهُ تَعالی . (6)
1- .الأعراف : 43 .
2- .جاء فی المصادر الاُخری بدل ما بین القوسین العباره التالیه : «السَّلامُ عَلی رَسُولِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلی أمیرِ المُؤمِنینَ ، السَّلامُ عَلی فاطِمَهَ الزَّهراءِ سَیِّدَهِ نِساءِ العالَمینَ ، السَّلامُ عَلَی الحَسَنِ وَالحُسَینِ ، السَّلامُ عَلی عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ ، السَّلامُ عَلی مُحَمَّدِ بنِ عَلیٍّ ، السَّلامُ عَلی جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ ، السَّلامُ عَلی موسَی بنِ جَعفَرِ ، السَّلامُ عَلی عَلِیِّ بنِ موسی ، السَّلامُ عَلی مُحَمَّدِ بنِ عَلِیِّ ، السَّلامُ عَلی عَلِیِّ بنِ مُحَمَّدٍ ، السَّلامُ عَلَی الحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ ، السَّلامُ عَلَی الخَلَفِ الصّالِحِ المُنتَظَرِ» .
3- .فی المصادر الاُخری : «بالشأن الّذی» ، وهو الأنسب .
4- .فی المصادر الاُخری : «ثمّ قَبَّل الضَریح وصَلّ عِند الرّأسِ رَکعَتَین تَقرَأ فیهما . . .» .
5- .البقره: 156.
6- .المزار الکبیر : ص 462 ، مصباح الزائر : ص 347 ، الإقبال : ج 2 ص 62 ، المزار للشهید الأوّل : ص 171 کلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج 101 ص 359 ح 1 .
المزار الکبیر :زیارت امام صادق علیه السلام در «روز عرفه» [ چنین بود ] : «و هر کس ، امکان حضور در مَوقف حج را نیافت ، می تواند به نزد قبر حسین علیه السلام در آید و در آن جا حضور یابد که فضیلت بزرگی دارد . و سزاوار است که اگر ممکن شد ، از فرات ، غسل کنی ؛ و گر نه ، از هر جا که توانستی ، و با آرامش و وَقار ، راه بروی و چون به درِ بارگاه قبر رسیدی ، خدای متعال را بزرگ بدار ( «اللّه أکبر» بگو) و بگو : خداوند ، بسی بزرگ است . ستایش فراوان ، ویژه اوست . خدا را در صبح و عصر ، منزّه می دارم . « ستایش ، ویژه خدایی است که ما را به این ، ره نمود که اگر هدایت خدا نبود ، ما ره نمون نمی شدیم . فرستادگان پروردگار ما ، به حق آمده اند » . سپس بر پیامبر صلی الله علیه و آله و امیر مؤمنان و امامان بعد از او ، سلام می دهی و می گویی : (1) سلام بر تو ، ای ابا عبد اللّه ! بنده تو ، فرزند بنده و کنیز تو ، دوستدار ولیّ تو و دشمنِ دشمن تو ، به مرقدت پناهنده گشته و با این قصد ، نزدیکی به تو را می جوید . ستایش ، ویژه خدای یکتای یگانه ، تنها و بی نیاز است ؛ کسی که مرا به ولایت تو ، ره نمود و مرا به زیارتت ، مخصوص کرد و قصد تو کردن را بر من ، آسان نمود . سپس به درگاه گنبد می آیی و در کنار سر می ایستی و می گویی : سلام بر تو ، ای وارث آدم ، برگزیده خدا ! سلام بر تو ، ای وارث نوح ، پیامبر خدا ! سلام بر تو ، ای وارث ابراهیم ، خلیل خدا ! سلام بر تو ، ای وارث موسی ، هم سخن خدا ! سلام بر تو ، ای وارث عیسی ، روح خدا ! سلام بر تو ، ای وارث محمّد ، حبیب خدا ! سلام بر تو ، ای وارث امیرمؤمنان ، ولیّ خدا ! سلام بر تو ، ای فرزند محمّد مصطفی ! سلام بر تو ، ای فرزند علیّ مرتضی ! سلام بر تو ، ای فرزند فاطمه زهرا ! سلام بر تو ، ای فرزند خدیجه کبرا ! سلام بر تو ، ای خون خدا و فرزند خون خدا و ای خون بی تاوان مانده ! گواهی می دهم که تو ، نماز بر پا داشتی و زکات پرداختی و امر به معروف و نهی از منکر کردی و از خدا ، اطاعت کردی تا اَجَلت در رسید . خداوند ، لعنت کند کسانی را که تو را کشتند ! و خداوند ، لعنت کند کسانی را که به تو ستم کردند ! و خداوند ، لعنت کند کسانی را که آن را شنیدند و بدان ، راضی شدند ! ای مولای من ، ای ابا عبداللّه ! خدا و فرشتگانش و پیامبران و فرستادگانش را گواه می گیرم که من ، به شما ایمان دارم و به بازگشت شما باور دارم ، با همه اعتقادم و تا فرجامِ کارم . درودهای خدا و رحمت و برکات او بر شما ، بر روح ها و پیکرهایتان ، بر حاضر و غایب ، و بر آشکار و نهانتان باد!. 2 سپس ، خود را بر روی قبر بینداز و آن را ببوس و بگو : پدر و مادرم فدایت ، ای ابا عبد اللّه ! بر ما و همه آسمانیان و زمینیان ، سوگ تو بزرگ و مصیبت تو سِتُرگ است . خداوند ، لعنت کند کسانی که اسب هایشان را زین کردند و لگام زدند و برای جنگ با تو آماده شدند ! ای مولای من ، ای ابا عبد اللّه ! حرَمت را قصد کرده و به مرقدت آمده ام . به شأنی که نزد خدا داری و به جایگاهت نزد او ، از خدا می خواهم که بر محمّد و خاندان محمّد ، درود فرستد و مرا در دنیا و آخرت ، همراه شما قرار دهد . سپس ، نزد سر [ امام علیه السلام ] دو رکعت نماز می گزاری و هر سوره ای که خواستی ، در آن دو رکعت می خوانی . هنگامی که از نمازت فارغ شدی ، بگو : خدایا ! من برای تو که یگانه و بی انبازی ، نماز خواندم و به رکوع و سجده رفتم ؛ زیرا نماز خواندن و رکوع و سجده کردن ، تنها برای تو سزاست ، چون تنها تو خدای یگانه ای . خدایا ! بر محمّد و خاندانش درود فرست و از جانب من ، بهترین درود و سلام را به آنها برسان و پاسخ سلام آنها را به من ، باز گردان . سپس به سوی پاهای حسین علیه السلام برو و آن جا ، علی اکبر علیه السلام را که سرش نزد پاهای امام حسین علیه السلام است زیارت کن و بگو : سلام بر تو ، ای فرزند فرستاده خدا ! سلام بر تو ، ای فرزند پیامبر خدا ! سلام بر تو ، ای فرزند امیر مؤمنان ! سلام بر تو ، ای فرزند حسین شهید ! سلام بر تو ، ای شهید و فرزند شهید ! سلام بر تو ، ای مظلوم و فرزند مظلوم ! خداوند ، لعنت کند کسانی را که تو را کُشتند ! و خداوند ، لعنت کند کسانی را که به تو ستم کردند ! و خداوند ، لعنت کند کسانی را که آن را شنیدند و بدان ، راضی شدند! آن گاه ، خود را روی قبر بینداز و آن را ببوس و بگو : سلام بر تو ، ای ولیّ خدا و فرزند ولیّ او ! بر ما و همه مسلمانان ، مصیبت تو ، بزرگ و سوگ تو سِتُرگ است . خداوند ، کسانی را که تو را کُشتند ، لعنت کند ! و من از آنان ، به درگاه خدا و تو ، بیزاری می جویم . سپس ، از دری که نزد پای علی اکبر علیه السلام است ، بیرون برو و به سوی شهیدان ، رو کن و بگو : سلام بر شما ، ای اولیا و دوستان خدا ! سلام بر شما ، ای برگزیدگان و دوستان راستین خدا ! سلام بر شما ، ای یاوران دین خدا و یاوران پیامبر خدا و یاوران امیر مؤمنان و یاوران حسن علیه السلام و حسین علیه السلام ! پدر و مادرم فدایتان باد ! شما پاک و پاکیزه هستید ، و پاک و پاکیزه است زمینی که شما در آن ، دفن شدید ، و به رستگاری بزرگی دست یافتید . کاش همراه شما بودم و با شما ، رستگار می شدم ! آن گاه ، به نزد سر حسین علیه السلام باز گرد و برای خود ، خانواده و فرزندان و برادران مؤمنت ، فراوان دعا کن ، و هنگامی که خواستی بیرون بیایی ، روی قبر بیفت و بگو : سلام بر تو ، ای مولای من ! سلام بر تو ، ای حجّت خدا ! سلام بر ، تو ، ای برگزیده خدا ! سلام بر تو ، ای برگرفته خدا ! سلام بر تو ، ای امین خدا ؛ سلام کسی که خداحافظی می کند ، نه از سرِ نفرت یا ناراحتی ! و اگر باز می گردم ای مولای من ، از ملالت نیست ، و اگر بمانم ، از بدگمانی به وعده خدا به شکیبایان نیست . مولای من ! خداوند ، این زیارت را آخرین دیدار من از تو ، قرار ندهد و بازگشت به مرقدت و اقامت در حرَمت را روزی ام کند و مرا در دنیا و آخرت ، همراهتان قرار دهد ! سپس ، خارج شو ؛ ولی پشتت را به قبر مکن و فراوان بگو : «ما از آنِ خداییم و به سوی او باز می گردیم» . سپس ، به مرقد عبّاس بن علی علیه السلام برو و هنگامی که به آن رسیدی ، در کنار قبر بِایست و بگو : سلام بر تو ، ای بنده صالح مطیع خدا و پیامبرش و امیر مؤمنان و حسن علیه السلام و حسین علیه السلام ! سلام و رحمت و برکات و مغفرت خدا ، بر تو و روح و بدن تو ! خدا را گواه می گیرم که تو ، بر همان رفتی که بَدریان و مجاهدان در راه خدا ، خیرخواهان در جهاد با دشمنان ، و کوشندگان در یاری اولیایش رفتند . خداوند ، به تو بهترین جزا و فراوان ترین جزایی را بدهد که به وفاداران به بیعتش و پاسخ دهندگان به دعوتش می دهد ، و تو را با پیامبران ، صدّیقان ، شهیدان و صالحان محشور کند ، که چه نیکو همراهانی هستند ! (2) آن گاه ، نزد سرش دو رکعت نماز بخوان و بعد از آن ، با هر دعایی که خواستی ، خدا را بخوان ، و هر گاه خواستی که خارج شوی ، با او وداع کن و بگو : تو را به خدا می سپارم و خدا را به مراقبت از تو ، فرا می خوانم و بر تو سلام می دهم . به خدا و پیامبرش ایمان آوردیم ، و نیز به آنچه از جانب خدا آورد . خدایا ! ما را در گروه گواهان بنویس . خدایا ! آن را آخرین دیدار و زیارت من از قبر ولیّت و فرزند برادر پیامبرت ، قرار مده و زیارت او را همیشه ، تا هر گاه که مرا باقی می داری ، روزی ام کن و مرا با او و پدرانش در بهشت ، محشور کن . آن گاه ، برای خود و پدر و مادرت و برادران مؤمنت ، دعا کن . سپس ، برای وداع به مرقد حسین علیه السلام باز گرد . به هنگام وداع [ در کنار قبرش ]می ایستی ، همان گونه که بار اوّل [ برای زیارت ] ایستادی و بگو : سلام بر تو ، ای ولیّ خدا ! سلام بر تو ، ای ابا عبد اللّه ! تو ، عذاب را از من می رانی ، و اکنون ، هنگام بازگشت من است ، نه از سرِ روی گرداندن و نه جای گزین کردن کس دیگری به جای تو ، و نه مقدّم داشتن غیر تو بر تو ، و نه بی رغبتی به نزدیک تو بودن . از خدای متعال می خواهم که این [ دیدار ]را آخرین دیدار و بازگشت من ، قرار ندهد ، و از خدایی که مکان تو را به من نشان داد و مرا به سلام دادن به تو و زیارتت ره نمود ، می خواهم که مرا به حوض شما در آورد و همراهی با شما را در بهشت و کنار پدران صالحت ، روزی ام سازد . سپس بر پیامبر صلی الله علیه و آله و یکْ یکِ امامان علیهم السلام سلام کن ، و اگر خواستی ، باز گرد و هر چه خواستی ، دعا کن . آن گاه ، به سوی قبرهای شهیدان ، رو کن و با آنان ، خداحافظی کن و بگو : سلام و رحمت و برکات خدا بر شما باد ! خدایا ! آن را آخرین دیدار من از ایشان ، قرار مده و مرا در عملِ صالح یاری دادن [ و جنگیدن همراه ]فرزند پیامبرت و حجّتت بر خلقت که به ایشان عطا کردی ، شریک کن . خدایا ! ما را با ایشان و در بهشتت ، کنار شهیدان و صالحان ، گِرد هم آور ، که همراهان نیکویی اند ! شما را به خدا می سپارم و بر شما سلام می کنم . خدایا ! بازگشت به سوی ایشان را روزی ام کن و مرا با ایشان ، محشور بفرما ، ای مهربان ترینِ مهربانان ! سپس ، بیرون برو و رویت را از قبر مچرخان تا از جلوی چشمانت ، ناپیدا شود و کنار در ، رو به قبله بِایست و و هر دعایی که دوست داشتی ، بکن و به یاری خدا باز گرد !
1- .در منابع دیگر ، به جای عبارت «سپس برپیامبر صلی الله علیه و آله و ... می گویی» ، این عبارت آمده است : «سلام بر پیامبر خدا ! سلام بر امیر مؤمنان ! سلام بر فاطمه زهرا ، سَرور زنان جهانیان ! سلام بر حسن و حسین ! سلام بر علی بن الحسین ! سلام بر محمّد بن علی ! سلام بر جعفر بن محمّد ! سلام بر موسی بن جعفر ! سلام بر علی بن موسی ! سلام بر محمّد بن علی ! سلام بر علی بن محمّد ! سلام بر حسن بن علی ! و سلام بر آن جانشین صالح منتظر!» .
2- .در منابع دیگر به جای عبارات این بند از دعا آمده است : «سلام بر تو ، ای ابو الفضل عباس بن امیر المؤمنین ! سلام بر تو ، ای پسر سرور اوصیا ! سلام بر تو ، ای پسر اوّلین اسلام آورنده ، و پیشگام در ایمان ، و استوارترین در دین خدا ، و یگانه ترین پاسدار اسلام ! گواهی می دهم که تو برای خدا و پیامبر خدا و برادرت خالص بودی ! و چه برادر ایثارگری ! لعنت خدا بر گروهی که تو را کشتند ! لعنت خدا بر گروهی که به تو ستم کردند ! لعنت خدا بر گروهی که حریم های تو را شکستند و با کشتن تو حریم اسلام را هتک کردند ! چه برادر شکیبا ، جهادگر ، حامی و یاوری ؛ و برادری مدافع برادر ، که مطیع پروردگارش و مشتاق به ثواب فراوان و نام نیکویی که دیگران به آن ، بی رغبتی نشان دادند . خداوند ، تو را در بهشت به درجات پدرانت برساند ، که همانا او ستوده و با عظمت است» .
12 / 19زِیارَتُهُ فِی العیدَینِتهذیب الأحکام عن عبدالرحمن بن الحجّاج عن أبی عبد اللّه [الصادق] علیه السلام :مَن زارَ قَبرَ الحُسَینِ علیه السلام لَیلَهً مِن ثَلاثٍ غَفَرَ اللّهُ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ وما تَأَخَّرَ . قُلتُ : أیُّ اللَّیالی؟ جُعِلتُ فِداکَ! قالَ : «لَیلَهُ الفِطرِ ، ولَیلَهُ الأَضحی ، ولَیلَهُ النِّصفِ مِن شَعبانَ» . (1)
مصباح الزائر عن الکاظم علیه السلام :ثَلاثُ لَیالٍ مَن زارَ الحُسَینَِ علیه السلام فیهِنَّ غُفِرَ لَهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِهِ وما تَأَخَّرَ : لَیلَهُ النِّصفِ مِن شَعبانَ ، ولَیلَهُ ثَلاثٍ وعِشرینَ مِن رَمَضانَ ، ولَیلَهُ العیدِ . (2)
المزار الکبیر :زِیارَهٌ اُخری لِأَبی عَبدِ اللّهِ الحُسَینِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ ، یُزارُ بِها أیضا فِی العیدَینِ ، إذا أرَدتَ زِیارَتَهُ علیه السلام فَصُم ثَلاثَهَ أیّامٍ ، وَاغتَسِل فِی الیَومِ الثّالِثِ ، وَاجمَع أهلَکَ إلَیکَ ووُلدَکَ وقُل : اللّهُمَّ إنّی أستَودِعُکَ الیَومَ نَفسی وأهلی ومالی ووُلدی وکُلَّ مَن کانَ مِنّی بِسَبیلٍ ، الشّاهِدَ مِنهُم وَالغائِبَ ، اللّهُمَّ احفَظنا بِحِفظِ الإِیمانِ وَاحفَظ عَلَینا . اللّهُمَّ اجعَلنا فی حِرزِکَ ، ولا تَسلُبنا نِعمَتَکَ ، ولا تُغَیِّر ما بِنا مِن نِعمَهٍ وعافِیَهٍ ، وزِدنا مِن فَضلِکَ إنّا إلَیکَ راغِبونَ . وَاخرُج مِن مَنزِلِکَ خاشِعا ، وأکثِر مِنَ التَّهلیلِ وَالتَّکبیرِ وَالتَّحمیدِ وَالتَّمجیدِ وَالصَّلاهِ عَلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله ، وَامضِ وعَلَیکَ السَّکینَهُ وَالوَقارُ . ورُوِیَ أنَّ اللّهَ تَعالی یَخلُقُ مِن عَرَقِ زُوّارِ قَبرِ الحُسَینِ ، مِن کُلِّ عَرَقَهٍ سَبعینَ ألفَ مَلَکٍ یُسَبِّحونَ اللّهَ ویَستَغفِرونَ لَهُ ولِزُوّارِ الحُسَینِ إلی أن تَقومَ السّاعَهُ . فَإِذا لاحَت لَکَ القُبَّهُ السّامِیَهُ فَقُل : الحَمدُ للّهِِ وسَلامٌ عَلی عِبادِهِ الَّذینَ اصطَفی آللّهُ خَیرٌ أمّا یُشرِکونَ ، وسَلامٌ عَلَی المُرسَلینَ وَالحمدُ للّهِِ رَبِّ العالَمینَ ، وسَلامٌ عَلی آلِ یس ، إنّا کذلِکَ نَجزِی المُحسِنینَ ، وسَلامٌ عَلَی الطَّیِّبینَ الطّاهِرینَ ، الأَوصِیاءِ الصّادِقینَ ، القائِمینَ بِأَمرِ اللّهِ وحُجَّتِهِ ، السّاعینَ إلی سَبیلِ اللّهِ ، المُجاهِدینَ فِی اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ ، النّاصِحینَ لِجَمیعِ عِبادِهِ ، المُستَخلَفینَ فی بِلادِهِ ، المُرشِدینَ إلی هِدایَتِهِ وإرشادِهِ . فَإِذا أشرَفتَ عَلی قَنطَرَهِ العَلقَمِیِّ فَقُل : اللّهُمَّ إلَیکَ قَصَدَ القاصِدونَ ، وفی فَضلِکَ طَمِعَ الرّاغِبونَ ، وبِکَ اعتَصَمَ المُعتَصِمونَ ، وعَلَیکَ تَوَکَّلَ المُتَوَکِّلونَ ، وقَد قَصَدتُکَ وافِدا وفی رَحمَتِکَ طامِعاً ، ولِعِزَّتِکَ خاضِعا ولِوُلاهِ أمرِکَ طائِعا ولِأَمرِهِم مُتابِعا . اللّهُمَّ ثَبِّتنی عَلی مَحَبَّهِ أولِیائِکَ ، ولا تَقطَع أثَری عَن زِیارَتِهِم ، وَاحشُرنی فی زُمرَتِهِم ، وأدخِلنِی الجَنَّهَ بِشَفاعَتِهِم . فَإِذا أتَیتَ الفُراتَ فَکَبِّرِ اللّهَ مِئَهَ تَکبیَرهٍ ، وهَلِّلهُ مِئَهَ تَهلیلَهٍ ، وصَلِّ عَلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله مِئَهَ مَرَّهٍ ثُمَّ قُل : اللّهُمَّ أنتَ خَیرُ مَن وَفَدَ إلَیهِ الرِّجالُ وشُدَّت إلَیهِ الرِّحالُ ، وأنتَ سَیِّدی أکرَمُ مَزورٍ وأفضَلُ مَقصودٍ ، وقَد جَعَلتَ لِکُلِّ زائِرٍ کَرامَهً ولِکُلِّ وافِدٍ تُحفَهً ، فَأَسأَلُکَ أن تَجعَلَ تُحفَتَکَ إیّایَ فَکاکَ رَقَبَتی مِنَ النّارِ ، وَاشکُر سَعیی ، وَارحَم مَسیری إلَیکَ مِن أهلی ، بِغَیرِ مَنٍّ مِنّی عَلَیکَ بَل لَکَ المَنُّ عَلَیَّ ؛ إذ جَعَلتَ لِیَ السَّبیلَ إلی زِیارَهِ ابنِ نَبِیِّکَ ، وعَرَّفتَنی فَضلَهُ ، وحَفِظتَنی بِاللَّیلِ وَالنَّهارِ حَتّی بَلَّغتَنی هذَا المَکانَ ، وقَد رَجوتُکَ فَلا تَقطَع رَجائی ، وقَد أمَّلتُکَ فَلا تُخَیِّب أمَلی ، وَاجعَل مَسیری هذا کَفّارَهً لِذُنوبی یا رَبَّ العالَمینَ . فَانزِل فَاغتَسِل ، وقُل فی غُسلِکَ : بِسمِ اللّهِ وبِاللّهِ ولا حَولَ ولا قُوَّهَ إلّا بِاللّهِ ، وعَلی مِلَّهِ رَسولِ اللّهِ وَالصّادِقینَ عَنِ اللّهِ جَلَّ وعَزَّ ، اللّهُمَّ طَهِّر [ بِهِ ] (3) قَلبی ، وَاشرَح بِهِ صَدری ، ونَوِّر بِهِ قَلبی ، ویَسِّر بِهِ أمری . اللّهُمَّ اجعَلهُ لی نورا وطَهورا ، وشِفاءً مِن کُلِّ داءٍ وآفَهٍ وعاهَهٍ وسوءِ ما أخافُ وأحذَرُ ، اللّهُمَّ اجعَل لی شاهِدا یَومَ حاجَتی وفَقری وفاقَتی إلَیکَ یا رَبَّ العالَمینَ ، إنَّکَ عَلی کُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ . بابُ الصَّلاهِ فی مَشرَعَهِ الصّادِقِ علیه السلام : فَإِذا فَرَغتَ مِن غُسلِکَ فَالبَس ثَوبَینِ طاهِرَینِ ، وصَلِّ رَکعَتَینِ خارِجَ المَشرَعَهِ ، وهُوَ المَکانُ الَّذی قالَ اللّهُ جَلَّ وعَزَّ : «وَ فِی الْأَرْضِ قِطَعٌ مُّتَجَاوِرَ تٌ وَ جَنَّتٌ مِّنْ أَعْنَبٍ وَ زَرْعٌ وَ نَخِیلٌ صِنْوَانٌ وَ غَیْرُ صِنْوَانٍ یُسْقَی بِمَاءٍ وَحِدٍ وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَی بَعْضٍ فِی الْأُکُلِ» (4) ، تَقرَأُ فِی الاُولی فاتِحَهَ الکِتابِ و «قُلْ یَأَیُّهَا الْکَفِرُونَ» ، وفِی الثّانِیَهِ فاتِحَهَ الکِتابِ و «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» . فَإِذا سَلَّمتَ فَسَبِّح ثُمَّ قُل : الحَمدُ للّهِِ الواحِدِ المُتَوَحِّدِ فِی الاُمورِ کُلِّها ، الرَّحمنِ الرَّحیمِ ، الَّذی هَدانا لِهذا وما کُنّا لِنَهتَدِیَ لَولا أن هَدانَا اللّهُ ، لَقَد جاءَت رُسُلُ رَبِّنا بِالحَقِّ ، اللّهُمَّ لَکَ الحَمدُ حَمدا کَثیرا أبَدا لا یَنقَطِعُ ولا یَفنی ، حَمدا یَصعَدُ أوَّلُهُ ولا یَنفَدُ آخِرُهُ ، حَمدا یَزیدُ ولا یَبیدُ ، وصَلَّی اللّهُ عَلی مُحَمَّدٍ البَشیرِ النَّذیرِ ، وعَلی آلِهِ الأَخیارِ الأَبرارِ وسَلَّمَ تَسلیما . فَإِذا تَوَجَّهتَ إلَی الحائِرِ عَلی ساکِنِهِ السَّلامُ فَقُل : اللّهُمَّ إلَیکَ تَوَجَّهتُ ، ولِبابِکَ قَرَعتُ ، وبِفِنائِکَ نَزَلتُ ، وبِحَبلِکَ اعتَصَمتُ ، ولِرَحمَتِکَ تَعَرَّضتُ ، وبِوَلِیِّکَ تَوَسَّلتُ ، فَصَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِهِ وَاجعَل زِیارَتی مَبرورَهً ودُعائی مَقبولاً . ثُمَّ امشِ وقَصِّر خُطاکَ ، وعَلَیکَ السَّکینَهُ وَالوَقارُ وَالخُشوعُ ، وَالتَّکبیرُ وَالتَّهلیلُ وَالتَّحمیدُ وَالتَّمجیدُ ، وَالثَّناءُ عَلَی اللّهِ جَلَّ وعَزَّ ، وَالصَّلاهُ عَلَی النَّبِیِّ صلی الله علیه و آله ، وَالبَراءَهُ مِمَّن أسَّسَ الجَورَ وَالظُّلمَ عَلَیهِم ، ودَفَعَهُم عَن مَقاماتِهِم وأزالَهُم عَن مَراتِبِهِم ، ومَن نَصَبَ لَهُم حَربا وجَحَدَهُم حَقّا . بابُ الاِستیذانِ (5) : فَإِذا أرَدتَ الاِستیذانَ فَقُم عِندَ بابِ القُبَّهِ ، وَارمِ بِطَرفِکَ نَحوَ القَبرِ وقُل : یا مَولایَ یا أبا عَبدِ اللّهِ یَابنَ رَسولِ اللّهِ ، عَبدُکَ وَابنُ أمَتِکَ ، الذَّلیلُ بَینَ یَدَیکَ ، وَالمُصَغَّرُ فی عُلُوِّ قَدرِکَ ، وَالمُعتَرِفُ بِحَقِّکَ ، جاءَکَ مُستَجیرا بِکَ ، قاصِدا إلی حَرَمِکَ ، مُتَوَجِّها إلی مَقامِکَ ، مُتَوَسِّلاً إلَی اللّهِ تَعالی بِکَ . أأَدخُلُ یا مَولایَ ، أأَدخُلُ یا وَلِیَّ اللّهِ ، أأَدخَلُ یا مَلائِکَهَ اللّهِ المُحدِقینَ بِهذَا الحَرَمِ المُقیمینَ فی هذَا المَشهَدِ . فَإِن خَشَعَ قَلبُکَ ودَمَعَت عَیناکَ ، فَهُوَ عَلامَهُ القَبولِ وَالإِذنِ ، وأدخِل رِجلَکَ الیُمنی وأخِّرِ الیُسری وقُل : بِسمِ اللّهِ وبِاللّهِ وفی سَبیلِ اللّهِ وعَلی مِلَّهِ رَسولِ اللّهِ ، اللّهُمَّ أنزِلنی مُنزَلاً مُبارَکا وأنتَ خَیرُ المُنزِلینَ . ثُمَّ قُل : اللّهُ أکبَرُ کَبیرا ، وَالحَمدُ للّهِِ کَثیرا ، وسُبحانَ اللّهِ بُکرَهً وأصیلاً ، وَالحَمدُ للّهِِ الفَردِ الصَّمَدِ ، الماجِدِ الأَحَدِ ، المُتَفَضِّلِ المَنّانِ ، المُتَطَوِّلِ الحَنّانِ ، الَّذی مَنَّ بِطَولِهِ ، وسَهَّلَ لی زِیارَهَ مَولایَ بِإِحسانِهِ ، ولَم یَجعَلنی عَن زِیارَتِهِ مَمنوعا ، ولا عَن ذِمَّتِهِ مَدفوعا ، بَل تَطَوَّلَ ومَنَحَ . ثُمَّ ادخُل ، فَإِذا تَوَسَّطتَ وصَبَرتَ ، فَقُم حِذاءَ القَبرِ بِخُشوعٍ وبُکاءٍ وتَضَرُّعٍ ، وقُل : السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ آدَمَ صَفوَهِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ نوحٍ نَبِیِّ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ إبراهیمَ خَلیلِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ موسی کَلیمِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ عیسی روحِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ مُحَمَّدٍ حَبیبِ اللّهِ . السَّلامُ عَلَیکَ یا وارثَ عَلِیٍّ وَلِیِّ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ أیُّهَا الوَصِیُّ البَرُّ التَّقِیُّ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا ثارَ اللّهِ وَابنَ ثارِهِ وَالوِترَ المَوتورَ . أشهَدُ أنَّکَ قَد أقَمتَ الصَّلاهَ وآتَیتَ الزَّکاهَ ، وأمَرتَ بِالمَعروفِ ونَهَیتَ عَنِ المُنکَرِ ، وجاهَدتَ فِی اللّهِ حَقَّ جِهادِهِ حَتَّی استُبیحَ حَرَمُکَ وقُتِلتَ مَظلوما . ثُمَّ قُم عِندَ رَأسِهِ خاشِعا قَلبُکَ ، دامِعَهً عَینُکَ ، ثُمَّ قُل : السَّلامُ عَلَیکَ یا أبا عَبدِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ رَسولِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ سَیِّدِ الوَصِیّینَ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ فاطِمَهَ سَیِّدَهِ نِساءِ العالَمینَ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا بَطَلَ المُسلِمینَ . یا مَولایَ ، أشهَدُ أنَّکَ کُنتَ نورا فِی الأَصلابِ الشّامِخَهِ وَالأَرحامِ المُطَهَّرَهِ ، لَم تُنَجِّسکَ الجاهِلِیَّهُ بِأَنجاسِها ، ولَم تُلبِسکَ مِن مُدلَهِمّاتِ ثِیابِها ، وأشهَدُ أنَّکَ مِن دَعائِمِ الدّینِ وأرکانِ المُسلِمینَ ومَعقِلِ المُؤمِنینَ ، وأشهَدُ أنَّکَ الإِمامُ البَرُّ التَّقِیُّ الرَّضِیُّ الزَّکِیُّ الهادِی المَهدِیُّ ، وأشهَدُ أنَّ الأَئِمَّهَ مِن وُلدِکَ کَلِمَهُ التَّقوی ، وأعلامُ الهُدی ، وَالعُروَهُ الوُثقی ، وَالحُجَّهُ عَلی أهلِ الدُّنیا . ثُمَّ تَنکَبُّ عَلَی القَبرِ وتَقولُ : إنّا للّهِِ وإنّا إلَیهِ راجِعونَ ، یا مَولایَ أنَا مُوالٍ لِوَلِیِّکُم ومُعادٍ لِعَدُوِّکُم ، وأنَا بِکُم مُؤمِنٌ وبِإِیابِکُم موقِنٌ ، بِشَرائِعِ دینی وخَواتیمِ عَمَلی ، وقَلبی لِقَلبِکُم سِلمٌ وأمری لِأَمرِکُم مُتَّبِعٌ . یا مَولایَ أتَیتُکَ خائِفا فَآمِنّی ، وأتَیتُکَ مُستَجیرا فَأَجِرنی ، وأتَیتُکَ فَقیرا فَأَغنِنی . سَیِّدی ومَولایَ ، أنتَ مَولایَ حُجَّهُ اللّهِ عَلَی الخَلقِ أجمَعینَ ، آمَنتُ بِسِرِّکُم وعَلانِیَتِکُم ، وبِظاهِرِکُم وباطِنِکُم ، وأوَّلِکُم وآخِرِکُم ، وأشهَدُ أنَّکَ التّالی لِکِتابِ اللّهِ ، وأمینُ اللّهِ ، الدّاعی إلَی اللّهِ بِالحِکمَهِ وَالمَوعِظَهِ الحَسَنَهِ ، لَعَنَ اللّهُ اُمَّهً ظَلَمَتکَ ، ولَعَنَ اللّهُ اُمّهً سَمِعَت بِذلِکَ فَرَضِیَت بِهِ . ثُمَّ صَلِّ عِندَ الرَّأسِ أربَعَ رَکَعاتٍ ، فَإِذا سَلَّمتَ فَقُل : اللّهُمَّ إنّی لَکَ صَلَّیتُ ، ولَکَ رَکَعتُ ، ولَکَ سَجَدتُ ، وَحدَکَ لا شَریکَ لَکَ ؛ لِأَنَّهُ لا تَجوزُ الصَّلاهُ وَالرُّکوعُ وَالسُّجودُ إلّا لَکَ ، لِأَنَّکَ أنتَ اللّهُ الَّذی لا إلهَ إلّا أنتَ ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ ، وأبلِغهُم عَنّی أفضَلَ السَّلامِ وَالتَّحِیَّهِ ، وَاردُد عَلَیَّ مِنهُم السَّلامَ . اللّهُمَّ وهاتانِ الرَّکعَتانِ هَدِیَّهٌ مِنّی إلی سَیِّدِی الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیه السلام ، اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وعَلَیهِ وتَقَبَّلهُما مِنّی ، وأجِرنی عَلَیهِما أفضَلَ أمَلی ورَجائی فیکَ وفی أولِیائِکَ ، یا وَلِیَّ المُؤمِنینَ . ثُمَّ تَنکَبُّ عَلَی القَبرِ وتُقَبِّلُهُ وتَقولُ : السَّلامُ عَلَی الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ المَظلومِ الشَّهیدِ ، قَتیلِ العَبَراتِ وأسیرِ الکُرُباتِ ، اللّهُمَّ إنّی أشهَدُ أنَّهُ وَلِیُّکَ وَابنُ نَبِیِّکَ ، الثّائِرُ بِحَقِّکَ ، أکرَمتَهُ بِکَرامَتِکَ ، وخَتَمتَ لَهُ بِالشَّهادَهِ وجَعَلتَهُ سَیِّدا مِنَ السّادَهِ وقائِدا مِنَ القادَهِ ، وأکرَمتَهُ بِطیبِ الوِلادَهِ ، وأعطَیتَهُ مَواریثَ الأَنبِیاءِ ، وجَعَلتَهُ حُجَّتَکَ عَلی خَلقِکَ مِنَ الأَوصِیاءِ . فَأَعذَرَ فِی الدُّعاءِ ، ومَنَحَ النَّصیحَهَ ، وبَذَلَ مُهجَتَهُ فیکَ حَتَّی استَنقَذَ عِبادَکَ مِنَ الجَهالَهِ وحَیرَهِ الضَّلالَهِ ، وقَد تَوازَرَ عَلَیهِ مَن غَرَّتهُ الدُّنیا ، وباعَ حَظَّهُ بِالأَرذَلِ الأَدنی ، وتَرَدّی فی هَواهُ ، وأسخَطَکَ وأسخَطَ نَبِیَّکَ ، وأطاعَ مِن عِبادِکَ اُولِی الشِّقاقِ وَالنِّفاقِ ، وحَمَلَهَ الأَوزارِ وَالمُستَوجِبینَ النّارَ . (6) فَجاهَدَهُم فیکَ صابِرا مُحتَسِبا ، مُقبِلاً غَیرَ مُدبِرٍ ، لا تَأخُذُهُ فِی اللّهِ لَومَهُ لائِمٍ ، حَتّی سُفِکَ فی طاعَتِکَ دَمُهُ ، وَاستُبیحَ حَریمُهُ ، اللّهُمَّ العَنهُم لَعنا وَبیلاً ، وعَذِّبهُم عَذاباً ألیما . ثُمَّ اعطِف عَلی عَلِیِّ بنِ الحُسَینِ علیه السلام ، وهُوَ عِندَ رِجلِ الحُسَینِ علیه السلام ، وقُل : السَّلامُ عَلَیکَ یا وَلِیَّ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ رَسول اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ خاتَمِ النَّبِیّینَ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ فاطِمَهَ سَیِّدَهِ نِساءِ العالَمینَ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ أمیرِ المُؤمِنینَ ، السَّلامُ عَلَیکَ أیُّهَا المَظلومُ الشَّهیدُ ، بِأَبی أنتَ واُمّی عِشتَ سَعیدا وقُتِلتَ مَظلوما شَهیدا . ثُمَّ انحَرِف إلی قُبورِ الشُّهَداءِ وقُل : السَّلامُ عَلَیکُم أیُّهَا الذّابّونَ عَن تَوحیدِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکُم بِما صَبَرتُم فَنِعمَ عُقبَی الدّارِ ، بِأَبی أنتُم واُمّی فُزتُم فَوزا عَظیما . بابُ زِیارَهِ العَبّاسِ بنِ عَلِیٍّ علیه السلام . تَقِفُ عَلَیهِ وتَقولُ : السَّلامُ عَلَیکَ أیُّهَا الوَلِیُّ الصّالِحُ وَالصِّدّیقُ المُواسی ، أشهَدُ أنَّکَ آمَنتَ بِاللّهِ ، ونَصَرتَ ابنَ رَسولِ اللّهِ ، ودَعَوتَ إلی سَبیلِ اللّهِ ، وواسَیتَ بِنَفسِکَ وبَذَلتَ مُهجَتَکَ ، فَعَلَیکَ مِنَ اللّهِ أفضَلُ التَّحِیَّهِ وَالسَّلامِ . ثُمَّ تَنکَبُّ عَلَی القَبرِ وتَقولُ : بِأَبی أنتَ واُمّی یا ناصِرَ دینِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا ناصِرَ الحُسَینِ الصِّدّیقِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا ناصِرَ الحُسَینِ الشَّهیدِ ، عَلَیکَ مِنِّی السَّلامُ ما بَقیتُ وبَقِیَ اللَّیلُ وَالنَّهارُ . ثُمَّ تُصَلّی عِندَ رَأسِهِ رَکعَتَینِ ، وتَقولُ ما قُلتَ عِندَ رَأسِ الحُسَینِ ، وتَرجِعُ إلی مَشهَدِ الحُسَینِ علیه السلام وتُقیمُ عِندَهُ ما أحبَبتَ ، إلّا أنَّهُ یُستَحَبُّ ألّا تَجعَلَهُ مَوضِعَ مَبیتِکَ . فَإِذا أرَدتَ وَداعَهُ ، فَقُم عِندَ الرَّأسِ وأنتَ تَبکی وتَقولُ : السَّلامُ عَلَیکَ یا مَولایَ سَلامَ مُوَدِّعٍ ، لا قالٍ ولا سَئِمٍ ، فَإِن أنصَرِف فَلا عَن مَلالَهً ، وإن اُقِم فَلا عَن سوءِ ظَنٍّ بِما وَعَدَ اللّهُ الصّابِرینَ ، یا مَولایَ لا جَعَلَهُ اللّهُ آخِرَ العَهدِ مِنّی لِزِیارَتِکَ ، ورَزَقَنِی العَودَ إلَیکَ ، والمُقامَ فی حَرَمِکَ ، وَالکَونَ فی مَشهَدِکَ ، آمینَ رَبَّ العالَمینَ . ثُمَّ قَبِّلُه وأمِرَّ سائِرَ وَجهِکَ عَلَیهِ ، وَامسَح عَلی سائِرِ بَدَنِکَ ؛ فَإِنَّهُ أمانٌ وحِرزٌ ، وَاخرُج مِن عِندِهِ القَهقَری لا تُوَلِّهِ دُبُرَکَ ، وقُل : السَّلامُ عَلَیکَ یا بابَ المَقامِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا شَریکَ القُرآنِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا حُجَّهَ الخِصامِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا سَفینَهَ النَّجاهِ ، السَّلامُ عَلَیکُم یا مَلائِکَهَ رَبّی المُقیمینَ فی هذَا الحَرَمِ ، السَّلامُ عَلَیکَ أبَدا ما بَقیتُ وبَقِیَ اللَّیلُ وَالنَّهارُ . وتَقولُ : إنّا للّهِِ وإنّا إلَیهِ راجِعونَ ، لا حَولَ ولا قُوَّهَ إلّا بِاللّهِ العَلِیِّ العَظیمِ . إلی أن تَغیبَ عَنِ القَبرِ ، فَإِذا فَعَلتَ ذلِکَ کُنتَ کَمَن زارَ اللّهَ فی عَرشِهِ . (7)
.
1- .تهذیب الأحکام : ج 6 ص 49 ح 112 ، المزار للمفید : ص 45 ح 1 ، کامل الزیارات : ص 335 ح 562 وفیهما «أو لیله» بدل «وَلیله» فی الموضعین ، المزار الکبیر : ص 348 ح 5 ، الإقبال : ج 2 ص 190 عن أبان ولیس فیه «لیله الفطر» و «لیله النصف من شعبان» ، بحار الأنوار : ج 101 ص 94 ح 10 و ص 90 ح 26 و ج 91 ص 126 ح 22 .
2- .مصباح الزائر : ص 329 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 101 ح 36 .
3- .ما بین المعقوفین أثبتناه من بحار الأنوار .
4- .الرعد : 4 .
5- .أورد هذه الزیاره من هنا إلی آخره فی مصباح الزائر : ص 329 والمزار للشهید الأوّل : ص 154 وفیهما : «إذا أردت زیارته علیه السلام فی هذه اللیله أو فی عید الأضحی فقم عند باب القبّه وأومئ بطرفک نحو القبر ، وقل مستأذنا : یا مولای یا أبا عبد اللّه ...» .
6- .فی المصدر : «للنار» ، وما أثبتناه من بحار الأنوار .
7- .المزار الکبیر : ص 417 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 356 ح 2 و 3 و ص 352 ح 1 .
12 / 19زیارت امام علیه السلام در عید فطر و قربان
تهذیب الأحکام به نقل از عبد الرحمان بن حَجّاج : امام صادق علیه السلام فرمود : «هر کس قبر حسین علیه السلام را در یکی از این سه شب ، زیارت کند ، خداوند ، گناهان پیشین و پسین او را می آمرزد» . گفتم : کدام شب ها فدایت شوم ؟ فرمود : «شب عید فطر و شب عید قربان و شب نیمه شعبان» .
مصباح الزائر از امام کاظم علیه السلام : سه شب است که هر کس حسین علیه السلام را در آنها زیارت کند ، گناهان گذشته و آینده اش آمرزیده می شود : شب نیمه شعبان ، شب بیست و سوم رمضان ، و شب عید .
المزار الکبیر :زیارت دیگری که با آن ، در دو عید [ فطر و قربان ] ، امام حسین علیه السلام زیارت می شود [ ، این است ] : هنگامی که خواستی به زیارت ابا عبد اللّه الحسین که درودهای خدا بر او باد بروی ، سه روز روزه بگیر و روز سوم ، غسل کن و خانواده و فرزندانت را گِرد بیاور و بگو : خدایا ! من ، امروز ، جان و خانواده و دارایی و فرزندانم را به تو می سپارم ، و نیز حاضر و غایب را و هر کس را که چشم به راه من است . خدایا ! ما را به حفظ ایمان ، حفظ کن و [ و آنچه پشتِ سر گذاشته ایم ] برایمان حفظ کن . خدایا ! ما را در پناه و دژِ خودت ، قرار ده و نعمت هایت را از ما مگیر و آنچه از نعمت و عافیت که به ما داده ای ، دگرگون نکن و فضلت را بر ما بیفزای که ما مشتاق توییم . و خاشعانه ، از خانه ات بیرون بیا و [ در مسیر سفر ، ] بسیار تهلیل (لا إله إلّا اللّه ) و تکبیر (اللّه أکبر) و تحمید (الحمد للّه ) و تمجید [ خدا ] را جای بیاور و بر پیامبر ، درود فرست و با آرامش و وقار ، ره بسپار . و روایت شده که خدای متعال ، از هر قطره عرق زائران قبر حسین علیه السلام ، هفتاد هزار فرشته می آفریند که خدا را تسبیح می گویند و برای او و زائرانش تا روز قیامت ، آمرزش می طلبند . و چون آن گنبد والا برایت پدیدار شد ، بگو : ستایش ، ویژه خداست ، و سلام بر بندگان برگزیده اش ! آیا خداوند ، بهتر است یا شریک هایی که برایش می تراشند ؟ سلام بر فرستادگان ، و ستایش ، ویژه خدای جهانیان است . سلام بر آل یاسین ! ما نیکوکاران را این گونه پاداش می دهیم . و سلام بر پاکان پاکیزه ، اوصیای راستین ، بر پا دارندگان حُکم و حجّت خدا ، کوشندگان در راه خدا ، جهاد کنندگان به خاطر خدا ، آن گونه که حقّ اوست ، خیرخواهان همه بندگان خدا ، جانشینانش در سرزمین هایش ، و راه نمایان به راه و هدایتش ! و چون بر پل نهر علقمه در آمدی ، بگو : خدایا ! قصد کنندگان ، قصد تو را دارند و مشتاقان ، به فضل تو طمع دارند . آنان که در پی حفظ خویش هستند ، به تو چنگ زده اند و توکّل کنندگان ، بر تو توکّل کرده اند ، و من ، به قصد میهمانی تو آمده ام و به رحمت تو ، طمع دارم . در برابر عزّت تو ، خاضعم و برای سرپرستان کارهایت ، مطیعم و پیرو فرمانشان هستم . خدایا ! مرا بر محبّت اولیایت ، استوار بدار و پایم را از زیارتشان مَبُر و مرا در گروه ایشان ، محشور کن و با شفاعت ایشان ، مرا به بهشت ، در آور . و چون به فرات آمدی ، خدا را با یکصد تکبیر (اللّه أکبر) بزرگ بدار و یکصد «لا إله إلّا اللّه » بگو و صد صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله بفرست و سپس بگو : خدایا ! تو بهترین کسی هستی که آدمیان ، به سوی او می آیند و بار سفر ، برایش بسته می شود ؛ و تو ای سرور من ، گرامی ترین زیارت شده و بهترین مقصودی و برای هر زائری ، کرامت و برای هر میهمانی ، رهاوردی قرار داده ای ، و من از تو می خواهم رهاوردت را به من ، آزادی ام از آتش ، قرار دهی . سعی ام را سپاس بگزار و بر سیرم به سوی تو ، رحمت آور ، بی آن که من بر تو منّتی داشته باشم ؛ بلکه تو بر من ، منّت داری که راهی به زیارت فرزند پیامبرت برای من گشودی و فضیلت و شرفش را برای من بر نمودی ، و شب و روز ، مرا حفظ کردی تا به این مکان رساندی . من به تو امید دارم ، پس امیدم را قطع مکن ، و آرزوی تو را دارم ، پس آرزویم را بر باد مده و این حرکتم را کفّاره گناهانم قرار ده ، ای پروردگار جهانیان ! آن گاه ، پیاده شو و غسل کن و هنگام غسل کردن بگو : به نام خدا و یاری او . جنبش و نیرویی ، جز به یاری خدا نیست ، و بر دین پیامبر خدا و امامان راستین . بار خدایا ! دلم را با آن [ غسل ] ، پاک بدار و سینه ام را گشاده و قلبم را نورانی کن و کارم را آسان گردان . خدایا ! آن را برای من ، نور و پاک کننده ، قرار ده و شفای هر درد و بیماری و آفت و آسیب ، و نیز بدیِ آنچه از آن می ترسم و می هراسم . خدایا ! آن را برای من ، شاهدی در روز بینوایی و ناداری و نیازم به تو قرار ده ، ای پروردگار جهانیان ، که تو بر هر چیزی توانایی ! باب نماز گزاردن در آبگاه امام صادق علیه السلام : و چون از غسلت فارغ شدی ، دو جامه پاک بپوش و بیرون از مَشرَعه (آبگاه) ، (1) دو رکعت نماز مستحبّی بخوان ؛ همان جایی که خداوندت فرمود : « و در زمین ، قطعه های در کنار هم و باغ های انگور و کِشت و خرمای هم ریشه و متفاوت اند که با یک آب ، آبیاری می شوند ؛ امّا میوه برخی را از برخی دیگر ، بهتر قرار دادیم » . و در رکعت اوّل ، «حمد» و «قُلْ یَأَیُّهَا الْکَافِرُونَ» و در رکعت دوم ، «حمد» و «قُل هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» را می خوانی . چون سلام دادی ، تسبیح بگو و سپس بگو : ستایش ، ویژه خدای یگانه در همه امور است ؛ بخشنده و مهربان ! خدایی که ما را به این امر ، ره نمود ، و اگر خدا ره نمی نمود ، ما راه را نمی یافتیم که پیامبرانِ پروردگار ما ، حقیقت را آورده اند . خدایا ! ستایش فراوان ، جاویدان و بی پایان ، همیشگی و زوال ناپذیر ، از آنِ توست ؛ ستایشی که آغاز آن ، پیوسته و پایان آن ، ناپیداست ؛ ستایشی روزافزون و بدون نابودی ؛ و خداوند ، بر محمّد بشارت دهنده و ترساننده ، و بر خاندان نیک و نیکوکارش ، درود و سلام فرستد . و چون به سوی حرم حسینی که بر ساکنش سلام باد ، رو کردی ، بگو : خدایا ! به سوی تو ، روی آورده ام و درِ خانه تو را کوبیده ام و در پیشگاه تو ، فرود آمده ام و به رشته تو چنگ زده ام و به رحمت تو ، دست یازیده ام و به ولیّت [ حسین علیه السلام ] ، توسّل جسته ام . خدایا ! بر محمّد و خاندانش ، درود فرست و زیارتم را نیکو گردان و دعایم را پذیرفته بدار . آن گاه ، با آرامش و وقار و خشوع و گام های کوتاه ، راه برو ، در حالی که تکبیر و تهلیل و ستایش و ثنای خدا را می گویی و بر پیامبر ، صلوات می فرستی و از بنیان گذارانِ تجاوز و ستم بر ایشان ، بیزاری می جویی ، و نیز از کسانی که ایشان را از جایگاهشان دور کرده ، از مقام هایشان بر کنار کردند ، و کسانی که پرچم جنگ با ایشان را بر افراشتند و حقّشان را انکار کردند . باب اذن ورود گرفتن : (2) چون خواستی اذن ورود بگیری ، بر درگاه گنبد بِایست و گوشه چشمی به قبر بینداز و بگو : ای مولای من ! ای ابا عبد اللّه ! ای فرزند پیامبر خدا ! بنده ات [ و فرزند بنده ات ]و فرزند کنیزت ، خوار در پیش روی تو ، کوچک در مقابل مرتبه والایت و معترف به حقّت ، به تو پناه آورده و آهنگِ حرَمت را کرده و به مقام تو ، رو آورده است و با تو ، به خداوند تبارک و تعالی ، توسّل جسته است . آیا داخل شوم ، ای مولای من؟ آیا داخل شوم ، ای ولیّ خدا ؟ آیا داخل شوم ، ای فرشتگان حلقه زده در این حرم و مقیم در این مرقد شریف ؟» پس چنانچه دلت ، رقّت یافت و اشکت جاری شد ، این ، نشانه قبول و اذن است . پای راستت و آن گاه ، پای چپت را به درون بگذار و بگو : به نام خدا و با یاری خدا و در راه خدا و بر آیین پیامبر خدا . خدایا ! مرا در منزلگاه مبارکی فرود آور ، که تو بهترینِ فرودآورندگانی . سپس بگو : خداوند ، بسی بزرگ است ، و ستایش فراوان ، ویژه اوست و او را در آغاز و پایان روز ، تسبیح می گویم . ستایش ، ویژه خدای یکتای یگانه ، بی نیاز و یگانه است ؛ افزون بخشِ نعمت دِه و چیره ؛ کسی که با نعمتش بر من منّت نهاد و زیارت مولایم را برایم آسان ساخت و مرا از زیارتش مانع نگشت و از پناه خود نراند ؛ بلکه نعمت داد و بخشش نمود . سپس ، داخل شو و وقتی که مسیر را طی کرده ، [ به ضریح ] رسیدی ، با خشوع و گریه و زاری ، رو به روی آن بِایست و بگو : سلام بر تو ، ای وارث آدم ، برگزیده خدا ! سلام بر تو ، ای وارث نوح ، پیامبر خدا ! سلام بر تو ، ای وارث ابراهیم ، خلیل خدا ! سلام بر تو ، ای وارث موسی ، هم سخن خدا ! سلام بر تو ، ای وارث عیسی ، روح خدا ! سلام بر تو ، ای وارث محمّد ، محبوب خدا ! سلام بر تو ، ای وارث علی ، ولیّ خدا ! سلام بر تو ، ای وصیّ نیکوکار پرهیزگار ! سلام بر تو ، ای خون خدا و فرزند خون خدا ! ای [ کشته ای ] که تاوان خونش ستانده نشده است ! گواهی می دهم که تو ، نماز بر پا داشتی و زکات دادی و امر به معروف و نهی از منکر کردی و در راه خدا ، آن گونه که باید ، جهاد کردی تا آن جا که [ شکستن ]حرَمت را مباح شمردند و مظلومانه ، کُشته شدی. آن گاه ، با خشوع قلب و چشمان گریان ، نزد سر امام علیه السلام بِایست و بگو : سلام بر تو ، ای ابا عبد اللّه ! سلام بر تو ، ای فرزند پیامبر خدا ! سلام بر تو ، ای فرزند سَرور اوصیا ! سلام بر تو ، ای فرزند فاطمه زهرا ، سَرور زنان جهانیان ! سلام بر تو ، ای قهرمان مسلمانان! . ای مولای من ! گواهی می دهم که تو ، نوری در پشت های والا و رَحِم های پاک بودی و جاهلیت ، شما را با آلودگی های خود ، آلوده نکرد . گواهی می دهم ای مولای من که تو ، از ستون های دین و پایه های مسلمانان و پناهگاه مؤمنان هستی . گواهی می دهم که تو ، امام نیکوکار پرهیزگار ، پاکیزه و پسندیده و ره نما و ره یافته هستی . گواهی می دهم که امامان از نسل تو ، واژه پرهیزگاری و نشانه های هدایت و رشته محکم خدا و حجّت بر اهل دنیا هستند . آن گاه ، خود را روی قبر بینداز و بگو : ما از آنِ خداییم و به سوی او باز می گردیم . ای مولای من ! من دوستدار ولیّ شما ، و دشمنِ دشمن شما هستم . من به شما ایمان دارم و به بازگشتتان باور دارم ، با همه اعتقادم و تا فرجام کارم . دلم در برابر دل شما ، تسلیم و کارم در پیِ کار شماست . مولای من! بیمناک ، نزد تو آمده ام . پس مرا ایمن بدار . به پناه ، نزد تو آمده ام . پس مرا پناه ده . با ناداری نزد تو آمده ام . پس بی نیازم کن . سَرور من! تو ولیّ و مولای منی و حجّت خدا بر همه مردمی . به نهان و آشکار و ظاهر و باطن و اوّل و آخر شما ، ایمان آورده ام . گواهی می دهم که تو ، تلاوت کننده کتاب خدایی ، و امین اویی ، و دعوتگر به سوی خدا با حکمت و اندرز نیکو هستی . خداوند ، کسانی را که به تو ستم کردند ، لعنت کند ! و نیز کسانی را که آن را شنیدند و بدان ، راضی شدند ، لعنت کند ! سپس ، نزد سر [ امام علیه السلام ] ، چهار رکعت نماز بخوان و پس از آن که سلام دادی ، بگو : خدایا ! من برای تو که یگانه و بی انبازی ، نماز خواندم و به رکوع و سجده رفتم ؛ زیرا نماز و رکوع و سجده ، فقط برای تو سزاست ، چون تنها تو خدای یگانه ای . خدایا ! بر محمّد و خاندان محمّد ، درود فرست و از جانب من ، بهترین درود و سلام را به آنها برسان و پاسخ سلام آنها را به من باز گردان . خدایا ! این دو رکعت ، هدیه من برای سَرورم ابا عبد اللّه الحسین است . خدایا ! بر محمّد و بر او (حسین علیه السلام ) درود فرست و آن را از من بپذیر و مرا به برترین آرزو و امیدم به تو و اولیایت برسان ، ای ولیّ مؤمنان ! سپس خود را روی قبر بینداز و آن را ببوس و بگو : سلام بر حسین بن علیِ مظلوم شهید ، کشته اشک ها و اسیر سختی ها ! خدایا ! من گواهی می دهم که او ولیّ تو ، و فرزند پیامبر تو ، و قیام کننده به حقّ توست . او را با کرامتت ، گرامی داشتی و پایان عمرش را به شهادت ، ختم کردی و او را سَروری از سَروران و رهبری از رهبران کردی و به پاکیِ ولادت ، گرامی اش داشتی و میراث پیامبران را به او بخشیدی و او را حجّتی از اوصیای بر خلقت ، قرار دادی ، و او نیز در دعوت ، جای عذری باقی ننهاد و خیرخواهی اش را عرضه داشت و خونش را به خاطر تو بذل کرد تا بندگانت را از جهالت و سرگردانیِ گم راهی بیرون آورد . فریفتگان دنیا و آنان که نصیب خود را به پست ترین و فروترینِ چیزها ، و آخرت خود را به پایین ترین قیمت فروختند و در هوس خویش ، سقوط کردند و پیامبرت را خشمگین ساختند و از میان بندگانت از منافقان تفرقه افکن و بر دوش کِشندگان گناه و مستحقّ آتش ، پیروی کردند ، بر ضدّ او پشت به پشت هم دادند ؛ و او نیز در راه تو و برای جلب رضایت تو ، شکیبایانه ، با آنان جهاد کرد ، در حالی که به دشمن پشت نکرد و سرزنش هیچ سرزنشگری در او اثر نکرد تا آن که خونش در راه اطاعت تو ریخته شد و حریمش حلال شمرده شد . خدایا ! آنان را لعنتی سخت و عذابی دردناک کن . سپس ، به علی اکبر علیه السلام که در پایین پای امام علیه السلام قرار گرفته ، رو کن و بگو : سلام بر تو ، ای ولیّ خدا ! سلام بر تو ، ای فرزند پیامبر خدا ! سلام بر تو ، ای فرزند خاتم پیامبران ! سلام بر تو ، ای فرزند فاطمه ، سَرور زنان جهانیان ! سلام بر تو ، ای فرزند امیر مؤمنان ! سلام بر تو ، ای مظلوم شهید ! پدر و مادرم فدایت باد ! با سعادت زیستی و مظلومانه ، کشته شدی و شهید گشتی . سپس به سوی قبرهای [ دیگر ] شهیدان برو و بگو : سلام بر شما که دفاع کنندگان از یگانگی خدایید ! سلام بر شما به خاطر شکیبایی ای که کردید ، وچه نیکو سرایی است سرای فرجامینِ شما ! پدر و مادرم فدایتان باد ! به رستگاری بزرگی دست یافتید . سپس ، نزد قبر عباس بن علی علیه السلام بِایست و بگو : سلام بر تو ، ای ولیّ صالح و یاری کننده راستین ! گواهی می دهم که تو ، به خدا ایمان آوردی و فرزند پیامبرش را یاری دادی و به راه خدا خواندی و با جانت ، از خود گذشتگی کردی و خون دادی ، سلام و درود کامل خدا بر تو باد ! آن گاه ، خود را روی قبر بینداز و بگو : پدر و مادرم فدایت باد ، ای یاور دین خدا ! سلام بر تو ، ای یاور حسین صِدّیق ! سلام بر تو ، ای یاور حسین شهید ! از من بر تو درود تا همیشه ماندنم و همیشه روزگار ! آن گاه ، بالای سرش دو رکعت نماز بخوان و آنچه را که نزد سر حسین علیه السلام گفتی ، این جا هم بگو . سپس به مرقد حسین علیه السلام باز گرد و هر اندازه که دوست داشتی ، نزد او بمان ؛ ولی مستحبّ است که آن جا را خوابگاه خود نگردانی . و هنگامی که خواستی خداحافظی کنی ، نزد سر امام علیه السلام بِایست و در حالی که می گریی ، بگو : مولای من ! سلام بر تو ؛ سلامِ کسی که خداحافظی می کند ، نه از سرِ نفرت یا ناراحتی ! و اگر باز می گردم ای مولای من از روی ملالت نیست ، و اگر بمانم ، از بدگمانی به وعده خدا به شکیبایان نیست . مولای من ! خداوند ، این زیارت را آخرین دیدار من از تو قرار ندهد ، و بازگشت به سوی تو و اقامت در حرَمت و بودن در مرقدت را روزی ام گرداند ، آمین ، ای پروردگار جهانیان ! سپس ، قبر را ببوس و بقیه پیکر و صورتت را بر قبر بمال که [ به اذن خدا ، مایه ]امان و حِرز است . سپس عقبْ عقب ، بیرون برو و پشتت را [ به قبر ] مکن و بگو : سلام بر تو ، ای دروازه منزلت ! سلام بر تو ، ای شریک قرآن ! سلام بر تو ، ای حجّت در برابر دشمن ! سلام بر تو ، ای کشتی نجات ! سلام بر تو ، ای فرشتگان پروردگار من که در این حرم ، مقیم هستید ! سلام بر تو ، تا همیشه بودنم و همیشه روزگار ! و بگو : ما ، از آنِ خداییم و به سوی او باز می گردیم ؛ و جنبش و توانی نیست ، جز به یاری خدای والای بزرگ . تا این که از قبر دور شوی که اگر این گونه زیارت کنی ، مانند کسی هستی که خدا را در عرشش زیارت کرده است .
.
1- .به کناره رود که از آن جا آب بر می دارند ،«مشرعه» گفته می شود .
2- .این زیارت ، از این عبارت تا پایانش در مصباح الزائر و نیز المزار شهید اوّل ، آمده است . در این دو کتاب ، آمده : «هرگاه خواستی آن امام را در این شب یا در عید قربان زیارت کنی ، کنار درگاه گنبد بایست و با انگشتت به قبر ، اشاره کن و با درخواست اجازه ، بگو : ای مولای من ! ای ابا عبداللّه ...» .
المصباح للکفعمی :أمّا زِیارَهُ لَیلَهِ الفِطرِ ویَومِهِ لِلحُسَینِ علیه السلام (1) ، فَقُل بَعدَ الغُسلِ وَالاستِئذانِ إن کانَتِ الزِّیارَهُ مِن قُربٍ : اللّهُ أکبَرُ کَبیرا ، وَالحَمدُ للّهِِ کَثیرا ، وسُبحانَ اللّهِ بُکرَهً وأصیلاً ، وَالحَمدُ للّهِِ الفَردِ الصَّمَدِ الماجِدِ الأَحَدِ ، المُتَفَضِّلِ المَنّانِ المُتَطَوِّلِ الحَنّانِ، الَّذی مِن تَطَوُّلِهِ سَهَّلَ لی زِیارَهَ مَولایَ بِإِحسانِهِ ، ولَم یَجعَلنی عَن زِیارَتِهِ مَمنوعا ولا عَن ذِمَّتِهِ مَدفوعا ، بَل تَطَوَّلَ ومَنَحَ . ثُمَّ ادخُل ، فَإِذا صِرتَ حِذاءَ القَبرِ فَقُم حِذاهُ بِخُشوعٍ وبُکاءٍ وتَضَرُّعٍ ، وقُل ما رُوِیَ عَنِ الصّادِقِ علیه السلام ، وهُوَ أن تَقِفَ عَلی بابِهِ علیه السلام وتَقولَ : السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ آدَمَ صَفوَهِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ نوحٍ نَبِیِّ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ إبراهیمَ خَلیلِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ موسی نَجِیِّ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ عیسی روحِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ مُحَمَّدٍ سَیِّدِ رُسُلِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ عَلِیٍّ أمیرِ المُؤمِنینَ وخَیرِ الوَصِیّینَ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا وارِثَ أخیهِ الحَسَنِ الزَّکِیِّ الطّاهِرِ الرَّضِیِّ المَرضِیِّ ، السَّلامُ عَلَیکَ أیُّهَا الصِّدّیقُ ، السَّلامُ عَلَیکَ أیُّهَا الوَصِیُّ البارُّ التَّقِیُّ ، السَّلامُ عَلَیکَ وعَلَی الأَرواحِ الَّتی حَلَّت بِفِنائِکَ وأناخَت بِرَحلِکَ ، السَّلامُ عَلَیکَ وعَلَی المَلائِکَهِ الحافّینَ بِکَ ، أشهَدُ أنَّکَ قَد أقَمتَ الصَّلاهَ وآتَیتَ الزَّکاهَ ، وأمَرتَ بِالمَعروفِ ونَهَیتَ عَنِ المُنکَرِ ، وعَبَدتَ اللّهَ مُخلِصا حَتّی أتاکَ الیَقینُ ، وَالسَّلامُ عَلَیکَ ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ . ثُمَّ امشِ إلَیهِ وَاستَلِمِ القَبرَ وقُل : السَّلامُ عَلَیکَ یا أبا عَبدِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا حُجَّهَ اللّهِ ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ . ثُمَّ قُل أیضا ما رُوِیَ عَنِ الصّادِقِ علیه السلام : السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ رَسولِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یَابنَ أمیرِ المُؤمِنینَ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا أبا عَبدِ اللّهِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا سَیِّدَ شَبابِ أهلِ الجَنَّهِ ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا مَن رِضاهُ رِضَا الرَّحمنِ وسَخَطُهُ سَخَطُ الرَّحمنِ ، السَّلامُ عَلَیکَ یا أمینَ اللّهِ وحُجَّهَ اللّهِ وبابَ اللّهِ وَالدَّلیلَ عَلَی اللّهِ وَالدّاعِیَ إلَی اللّهِ ، أشهَدُ أنَّکَ قَد حَلَّلتَ حَلالَ اللّهِ وحَرَّمتَ حَرامَ اللّهِ ، وأقَمتَ الصَّلاهَ وآتَیتَ الزَّکاهَ ، وأمَرتَ بِالمَعروفِ ونَهَیتَ عَنِ المُنکَرِ ، ودَعَوتَ إلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالحِکمَهَ وَالمَوعِظَهِ الحَسَنَهِ ، أشهَدُ أنَّکَ ومَن قُتِلَ مَعَکَ شُهَداءُ أحیاءٌ عِندَ رَبِّکُم تُرزَقونَ ، أشهَدُ أنَّ قاتِلَکَ فِی النّارِ ، وأدینُ اللّهَ عَزَّ وجَلَّ بِالبَراءَهِ مِمَّن قَتَلَکَ ومِمَّن قاتَلَکَ وشایَعَ عَلی قَتلِکَ ، ومِمَّن جَمَعَ عَلَیکَ ، ومِمَّن سَمِعَ صَوتَکَ فَلَم یُعِنکَ ، یا لَیتَنی کُنتُ مَعَکَ فَأَفوزَ فَوزا عَظیما . ثُمَّ تَنکَبُّ عَلَی القَبرِ وتُقَبِّلُهُ وتَقولُ : السَّلامُ عَلَیکَ یا وَلِیَّ اللّهِ وحَبیبَهُ ، إلی آخِرِ زِیارَهِ صَفَرٍ ، وقَد مَرَّ ذِکرُها ، ثُمَّ صَلِّ رَکعَتَیِ الزِّیارَهِ ، وقُل بَعدَهُما ما مَرَّ فی زِیارَهِ عاشوراءَ ، ثُمَّ زُر عَلِیَّ بنَ الحُسَینِ وَالشُّهَداءَ وَالعَبّاسَ علیهم السلام بِما یَأتی ذِکرُهُ إن شاءَ اللّهُ تَعالی فی زِیارَهِ عَرَفَهَ . (2)
1- .وقال فی ص 858 : «یستحبّ فی یوم الفطر ولیلته زیاره الحُسَینِ علیه السلام وقد مرّ ذکرها» .
2- .المصباح للکفعمی : ص 663 ، البلد الأمین : ص 287 نحوه .
المصباح ، کفعمی :امّا زیارت شب و روز عید فطر امام حسین علیه السلام [ ، چنین است ] : پس از غسل و اذن ورود خواستن ، اگر از نزدیک زیارت می کنی ، بگو : خداوند ، بسی بزرگ است ؛ و ستایش فراوان ، ویژه اوست ، و او را در آغاز و پایان روز ، تسبیح می گویم . ستایش ، ویژه خدای یکتای یگانه ، بی نیاز و بی همتاست ؛ افزون بخشِ نعمت دِه و چیره ؛ کسی که با نعمتش بر من منّت نهاد وزیارت مولایم را برایم آسان ساخت و مرا از زیارتش مانع نگشت و از پناه خود نراند ؛ بلکه نعمت داد و بخشش نمود . سپس به داخل مرقد برو و با خشوع و گریه و زاری ، رو به روی آن بِایست و بگو آنچه را که از امام صادق علیه السلام روایت شده است ؛ و آن ، چنین است که بر درگاه امام علیه السلام بِایستی و بگویی : سلام بر تو ، ای وارث آدم ، برگزیده خدا ! سلام بر تو ، ای وارث نوح ، پیامبر خدا ! سلام بر تو ، ای وارث ابراهیم ، خلیل خدا ! سلام بر تو ، ای وارث موسی ، هم سخن خدا ! سلام بر تو ، ای وارث عیسی ، روح خدا ! سلام بر تو ، ای وارث محمّد ، سَرور فرستادگان خدا ! سلام بر تو ، ای وارث علی ، امیر مؤمنان و بهترینِ اوصیا ! سلام بر تو ، ای وارث برادرش حسن پاک و پاکیزه خشنود و پسندیده ! سلام بر تو ، ای صدّیق ! سلام بر تو ، ای وصیّ نیکوکار پرهیزگار ! سلام بر تو و بر جان های به آستان تو در آمده و در کنار خیمه های تو بنشسته ! سلام بر تو و بر فرشتگان گِرداگِرد تو ! گواهی می دهم که تو ، نماز بر پا داشتی و زکات دادی و امر به معروف و نهی از منکر کردی و خدا را مخلصانه ، عبادت کردی تا اَجَلت در رسید ؛ و سلام و رحمت و برکات خدا بر تو باد ! آن گاه به نزد امام علیه السلام برو و قبر را استلام (لمس) کن و بگو : سلام و رحمت و برکات خدا بر تو ، ای ابا عبداللّه ! سلام بر تو ، ای حجّت خدا! سپس آنچه را که از امام صادق علیه السلام روایت شده ، بگو : سلام بر تو ، ای فرزند پیامبر خدا ! سلام بر تو ، ای فرزند امیر مؤمنان ! سلام بر تو ، ای ابا عبد اللّه ! سلام بر تو ، ای سَرور جوانان بهشتی ، و رحمت و برکات خدا بر تو باد ! سلام بر تو که خشنودی اش ، خشنودی [ خدای ]رحمان و ناخشنودی اش ، ناخشنودی [ خدای ] رحمان است ! سلام بر تو ، ای امین خدا ، حجّت خدا ، باب [ و درگاه ] خدا ، راه نمای به سوی خدا و دعوتگر به سوی خدا ! گواهی می دهم که تو ، حلال خدا را حلال دانستی و حرام خدا را حرام دانستی و نماز بر پا داشتی و زکات پرداخت کردی و امر به معروف و نهی از منکر کردی و به راه پروردگارت ، با حکمت و اندرز نیکو ، فرا خواندی . و گواهی می دهم که تو و هر کس با تو شهید شده ، شهیدان زنده و روزیخوار نزد پروردگارتان هستید . گواهی می دهم که قاتل تو ، در آتش است . با بیزاری از قاتلانت ، و نیز کسانی که با تو جنگیدند ، و آنان که در پشت سرِ آنان کوشیدند ، و کسانی که بر ضدّ تو ، نیرو گِرد آوردند ، و آنان که صدای تو را شنیدند و به یاری ات نیامدند ، فرمان خدا را گردن می نهم . کاش با شما می بودم و به رستگاری بزرگی دست می یافتم ! سپس خود را روی قبر بینداز و آن را ببوس و بگو : «سلام بر تو ، ای ولیّ خدا و حبیب او» تا آخر که در زیارت ماه صفر گذشت . آن گاه ، دو رکعت نماز زیارت و سپس ، دعایی را که بعد از «زیارت عاشورا» گذشت ، می خوانی . آن گاه ، علی اکبر علیه السلام و شهیدان دیگر و عبّاس علیه السلام را با زیارتی که در «روز عرفه» ذکر خواهیم کرد ، زیارت کن .
12 / 20زِیارَتُهُ فی لَیلَهِ الجُمُعَهِ ویَومِهاتهذیب الأحکام عن حفص بن البختری (1) :مَن خَرَجَ مِن مَکَّهَ أوِ المَدینَهِ أو مَسجِدِ الکوفَهِ أو حائِرِ الحُسَینِ صَلَواتُ اللّهِ عَلَیهِ قَبلَ أن یَنتَظِرَ الجُمُعَهَ ، نادَتهُ المَلائِکَهُ : أینَ تَذهَبُ؟ لا رَدَّکَ اللّهُ! (2)
کامل الزیارات عن داوود بن فرقد عن أبی عبد اللّه [الصادق] علیه السلام :مَن زارَ قَبرَ الحُسَینِ علیه السلام فی کُلِّ جُمُعَهٍ غَفَرَ اللّهُ لَهُ البَتَّهَ ، ولَم یَخرُج مِنَ الدُّنیا وفی نَفسِهِ حَسرَهٌ مِنها ، وکانَ مَسکَنُهُ فِی الجَنَّهِ مَعَ الحُسَینِ بنِ عَلِیٍّ علیهماالسلام . ثُمَّ قالَ : یا داوودُ ، مَن لا یَسُرُّهُ أن یَکونَ فِی الجَنَّهِ جارَ الحُسَینِ علیه السلام ؟ ! قُلتُ : مَن لا أفلَحَ . (3)
1- .الحفص بن البختری ممن روی عن الإمام الصادق علیه السلام .
2- .تهذیب الأحکام : ج 6 ص 107 ح 188 ، المزار للمفید : ص 227 ح 11 ، بحار الأنوار : ج 100 ص 132 ح 19 .
3- .کامل الزیارات : ص 341 ح 574 ، بحار الأنوار : ج 101 ص 96 ح 17 .